Inspiratie

Soms heb ik geen idee over wat te schrijven omdat mijn hoofd leeg is, wat best een fijn gevoel is. Wat ik dan vaak doe is lezen en dan komt er weer een gedachtestroom op gang als reactie op wat ik lees. Dit is ook de reden waarom ook Natalie Goldberg aanraadt te lezen naast het schrijven. Er zijn meer manieren om aan materiaal te komen. Begin dit jaar putte ik veel uit mijn geheugen, wat ik inbedde in een plot, ook deels uit mijn geheugen gehaald. Het beste resultaat daarvan komt uit gebeurtenissen waar ik een sterke betrokkenheid bij heb. Beelden waar ik iets achter zoek of vind zijn ook altijd goed. Nu lees ik een boekje uit de schrijfbibliotheek van Augustus: ‘Zelf schrijver worden’ en vind het een handig boekje voor inspiratie. Bij ieder beknopt hoofdstukje met tips staat een oefening om je verbeelding aan het werk te zetten. Vandaag ga ik er ééntje proberen.

Wat ik ook vaak doe is bij een schrijfwedstrijd iets schrijven dat zowel aan de opdracht van de schrijfwedstrijd als aan mijn eigen opdracht voldoet, bijvoorbeeld werken aan een eigen bundel over gezegden of passend als scène in een langer verhaal. Het thema van de wedstrijd is dan een extra invalshoek waardoor ik niet blijf hangen in mijn eigen thematiek of geheugen.

Advertisements

Schrijfdeugden

Geduld is een schone zaak, terwijl het vaak tekort schiet. Hoe vaak liep ik wel niet tegen mijn ongeduld op? Over het wachten op afwijzingen schrijft King vermakelijk en zijn remedie is simpelweg iets nieuws schrijven en opsturen. Verzamel afwijzingen als waren het postzegels, denk ik. Of wachten op de uitslag van een schrijfwedstrijd die op zich laat wachten. Toch zijn dergelijke ervaringen goed omdat ze je geduld oefenen en daar word je een geduldiger mens van.

Dan heb je nog het ongeduld bij het herschrijven, waar ik de laatste tijd mee worstel. Ik wil het verhaal dan af hebben en weggestuurd naar ergens of desnoods af in een la. Maar ik weet wel dat ik nog een passage sterker zou kunnen maken, dat ik de nieuwste versie nog eens zou kunnen laten proeflezen of dat ik het geheel nog een keer grondig moet doorlezen en er nog een keer diep over moet nadenken want er knaagt een vraag heel geniepig op de achtergrond. Die vraag is er meestal niet zonder oorzaak. Hoe vaak kwam het niet voor dat ik tijdens een schrijfcursus juist die vraag voor mijn kiezen kreeg. Ik had hem tevergeefs genegeerd. Ik worstelde met die ene zin, hakte te snel de knoop door en een proeflezer struikelde erover. Had ik maar iets meer geduld gehad, want nu ik het verhaal heb opgestuurd weet ik ineens hoe het einde sterker kan. Vandaar het advies om je verhaal wanneer het af is nog een paar weken, maanden te laten liggen. Een verhaal bederft namelijk niet zoals brood.

Buigen of bedanken?

Stel je kort verhaal wordt door een literair tijdschrift gepubliceerd maar de redacteur wil dat je het op een bepaalde manier herschrijft. Dit is me ooit in het verleden overkomen en ik boog want ik was erg blij dat juist dit dierbare verhaal gepubliceerd zou worden. De veranderingen waren niet groot. Een schrijfvriendin merkte op dat er iets van mijn kwetsbaarheid kwijt was geraakt in de herschrijf en dat er een degelijkheid voor in de plaats was gekomen. Nu nog vind ik het jammer. Hoe ver moet je gaan met toestaan het verhaal op een bepaalde manier te herschrijven? Misschien was dat eruit snijden van mijn ziel te ver buigen ook al berust ik daar in. Ik vind het iets anders om fouten uit een verhaal te halen dan om de persoonlijkheid van de schrijver te veranderen of de aard van een verhaal.

Wat zou jij doen als je voor de keuze zou staan om een herschrijf te doen die de aard van het verhaal aantast?

Speeddaten met een uitgever

Zaterdag ging ik naar Editio om te speeddaten met uitgevers. Er waren veel grote uitgevers aanwezig en ik schoof aan bij drie tafels. Omdat speeddaten efficiënt georganiseerd werd, was het goed van te voren een aantal zaken goed voor te bereiden.

Als eerste was het goed te weten wat ik schrijf. Welk genre? Wat voor stijl? Wat zijn mijn thema’s? Wat heb ik zoal zelf al gedaan op schrijfgebied? Heb ik cursussen gevolgd of ben ik autodidact? Dit hielp me mijn prangende vraag te formuleren die ik ter plekke wilde stellen.

Ik zorgde dat mijn vragen op het gebied van mijn ontwikkeling – waar ik stond en wat goede stappen zijn om nu te nemen – of op uitgeefgebied – welke uitgever paste bij wat ik schrijf – duidelijk geformuleerd waren.

Daarvoor hielp vooraf een zelfonderzoek te doen al dan niet met behulp van docenten, juryrapporten en schrijfvrienden.

Ik was toe aan de vraag welke uitgever zou passen bij het verhaal dat ik nu aan het schrijven ben. Ik wist mijn thema’s, mijn schrijfwijze. De uitgever kwam na afloop nog even naar me toe met twee namen van uitgevers en nog een tip die persoonlijk op mij toegesneden was.

In het algemeen hoorde ik dat je het beste minstens 15000 woorden toestuurt met een synopsis. Dan kan er een beoordeling gedaan worden van zaken als schrijfstijl, spanningsboog en personages. Deze woorden hoeven niet perfect te zijn maar het is nodig dat gezien kan worden waartoe je in staat bent na redactie. Daarom is een schrijfopleiding handig. Talent is een vereiste en een schrijfopleiding zorgt ervoor dat een redacteur kan zien waar je toe in staat bent in de tekst van het manuscript. Dus in eerste instantie gaat het om talent en thematiek en om te kunnen beoordelen waar je toe in staat bent moet in je manuscript minstens een deel zo herschreven zijn dat ze kunnen zien dat je in staat bent tot een uitstekend resultaat.

Het meeste werk komt binnen via via door netwerken zoals schrijfopleidingen, literaire tijdschriften, andere schrijvers. Er is bijna geen tijd voor de slushpile. Onderzoek goed het fonds van een uitgever. Het heeft geen zin een manuscript op te sturen naar een fonds waar je boek niet past. Grote uitgevers zoeken toegankelijk geschreven boeken met een eigen stem en auteurs met een interessante afkomst hoewel je ook heel goed geen slechte jeugd of exotische achtergrond hoeft te hebben en liefst heb je op schrijfgebied al veel gedaan. Bij kleinere uitgevers kun je aankloppen als je thema een kleiner publiek bedient maar let ook daar op het fonds van de uitgever. Het heeft geen zin een feelgoodroman naar een meer literaire uitgever te sturen.

Ik ging dus naar huis met nieuwe inzichten en op mijn werk toegesneden handvatten. Thuis onderzocht ik de uitgever die ik nog niet kende en bestelde meteen twee boeken waarvan ik verwacht dat ze me zullen inspireren want zoals in het huidig nummer van Schrijven Magazine staat, trek je op aan uitstekende schrijvers ook als je dat niveau niet zult halen. Ik weet nu al dat het me zal helpen om vrijer te schrijven en mijn verbeelding een stimulans zal geven.

 

Kopzorgen en schrijven

Wanneer ik van alles aan mijn hoofd heb is het soms lastiger om op ideeën te komen en soms niet. Dat hangt ook aan het onderwerp. Nu wil ik een verhaal schrijven over een thema dat slechte herinneringen oproept en daardoor heb ik de neiging terug te gaan naar die gebeurtenissen in plaats van vrijuit aan een verzonnen plot te denken. Het helpt dan niet dat ik ook aan allerlei andere zaken moet denken en deze moet regelen. Wat ik nu eerst heb gedaan is die slechte herinneringen te vervormen tot een ander verhaal met andere gevoelens maar ik mis iets aan het resultaat. Nog eens kijken naar de wil van mijn personages en hoe ik het plot verbeteren kan. Ik ben nog niet aan het schrijven begonnen. Dit voorwerk doe ik vaak in mijn dagboek, waar ik meer het gevoel heb dat ik vrijuit kan schrijven en geen definitieve keuze hoef te maken. Op de een of andere manier hecht ik te veel aan wat ik op het scherm schrijf waardoor ik het lastiger vind om grote ingrepen door te voeren wat sommige verhalen goed doet.

Voordragen en vertellen

Bij het uitspreken van het laatste woord klonk er een opgelucht gelach in de zaal. Voor de rest luisterde iedereen stil naar de brief naar de moeder die zal verschijnen in Op Ruwe Planken in juni.

Het verschil tussen vertellen en voordragen is dat je je woorden bij het voordragen van tevoren hebt uitgekozen en gestileerd. Bij vertellen ontstaat het verhaal ter plekke, bij voordragen staat het al vast op papier en kun je er niet van afwijken. Ja, alles kan en de scheidslijn is zo dun als je hem maakt. Ik zou de voordracht uit mijn hoofd hebben kunnen leren en als verhaal brengen dat ter plekke ontstaat en de middelen die ik geleerd heb kunnen toepassen zoals gebruik maken van de ruimte, wijzen, lichaamstaal, stemmetjes. Ik denk echter dat bij deze voordracht dat zou afleiden van de dramatisch lange zinnen die ik in één adem wilde zeggen. Ik vergat in de zaal te kijken want al mijn aandacht ging naar de tekst. Het waren zinnen die uitnodigden tot aandachtig luisteren.

Het was spannend om de reactie van de cafébezoekers af te wachten op de flink uit de hand gelopen penisnijd ten midden van feministes, maar het is gelukkig opgevat zoals bedoeld: tragikomisch.

Literair tijdschrift Op Ruwe Planken

Een abonnement op literair tijdschrift Op Ruwe Planken is het meest betaalbare: acht euro per jaar en je ontvangt twee tijdschriften. In komend nummer staat mijn brief aan de moeder die meteen door een journaliste van de Groene aan het begin van een interview over het feministisch canon (een aanrader met boeken van Virginia Woolf bijvoorbeeld, ook voor niet feministen) geciteerd werd. De eerste keer dat ik door een journalist geciteerd werd.

De voordracht verliep goed. Even was ik bang dat er weinig publiek zou zijn maar het café liep toch vol bezoekers aan het Boekenfeest waar mannen in het paars gekleed rondliepen en veel Dolle Mina’s aanwezig waren. Ik kreeg geen taart in mijn gezicht ondanks dat mijn antagonist een moordende feministe was maar misschien is dat wel le comble du comble van feminisme, over de top want wie heeft er ooit gehoord van een moordende feministe behalve ten tijde van het Oude Griekenland? Feminisme is immers geen haatcultuur. Toch wilde ik spelen met de Freudiaanse onderstromen en had ik Jij zegt het van Connie Palmen gelezen als onderzoek voor de brief die ik schreef omdat ik geïnteresseerd was in de relatie tussen Sylvia Plath en haar moeder. Het was opvallend stil tijdens mijn voordracht. Ik had er wel wat meer over willen uitleggen na de voordracht maar op zo’n podium staan midden in de zaal is geen ideale plek voor een interview, wel voor voordragen. Nervositeit en nadenken over een antwoord gaat bij mij niet perfect samen. Ik vond het wel heel leuk dat ik iets over de tekst mocht zeggen.

Op Ruwe Planken is bedoeld voor schrijvers die nog niet gedebuteerd zijn. Je kunt nog inzenden voor komend nummer als je nog niet bent uitgegeven bij een uitgever.