Climax

Even een perspectief over lijden.

ZICHTBAAR ALLEEN

Opklimmend in de verdrukking

.

In maar vooral vlak na de tweede wereldoorlog verschenen nogal wat bundeltjes met gedichten over de verschrikkingen van de oorlog, het verzet en wat de oorlog met de mensen deed. Ik heb via een kringloopwinkel weer een bijzonder exemplaar kunnen bemachtigen met de veel zeggende titel ‘Climax, opklimmend in de verdrukking’ uit 1945. De bundel werd gepubliceerd door Rayon Barendrecht L.O. (Landelijke Organisatie)

In de inleiding staat: “Alle (gedichten), zonder uitzondering, zijn gemaakt in een tijd van duistere bezetting, door leden van het illegale front, waarvan er verschillende gevallen zijn op het veld van eer, terwijl anderen de publicatie van hun geschrift hebben mogen beleven. Ook de verdere voorbereidingen, om het werk in druk te doen verschijnen, moesten in alle stilte en met de grootste voorzichtigheid getroffen worden, zij het dan ook, dat de Dageraad der Bevrijding begon te gloren. Nu staat de bundel in…

View original post 250 more words

Top 100 gedicht

Het donker houdt niet op

 

Met eelt op mijn tenen loop ik door het dorp te keuvelen voor zieken

Ik sla een donker huis over, keer terug en vind geen postbus voor een afzender

Achter deuren zijn verhalen opgediend op serveerbladen voor koffie

Ellende verbindt, met iedereen behalve de stenen

Die liggen over je middenrif tussen je wil en je dank

De pronkkamers vertonen nog televisieschermen die zich een soap verbeelden

Vanavond slecht nieuws, een sleutel hangt in een deur

Ellende verbindt, niet met iedereen. Navelstrengen zijn overal doorgeknipt

Keien zwerven op straat

Een man laat zijn hond uit tegen het kapotte hek dat bevroren hangt in afwezigheid van licht

Mijn voeten kennen de kuilen van de straat en sjokken eromheen

Mijn tong blijft in de mond raspen tegen mijn gehemelte waaraan het op een ochtend vastplakte

Mijn hand niet langer verdord draagt het geld voor zieken van de ene deur naar de ander

We passeren elkaar en groeten de kilte weg

 

Commentaar jury:

-Mooi beeld, dat bijna het begin of einde van een roman zou kunnen zijn: een wandeling door een buurt wordt gesuggereerd. De idee dat ellende hetgeen is wat alle dorpsgenoten verbindt, wordt gecounterd door de beweging van de wandeling zelf: hoe troosteloos ook de grijze keien, dat parcours van deur tot deur, met bijbehorende groeten, maakt een weliswaar bijna anonieme, maar toch verbindende warmte mogelijk.

Eigen commentaar:

Dit gedicht ontstond na het collecte lopen kort na het ontploffen van de vuurwerkbom. Ik herken me in het commentaar van de jury dat zegt dat er toch verbindende warmte mogelijk is na het van me afschrijven van gevoelens rond het thema vergeven. Vergeven is een pijnlijk proces maar het is ook een dankbaar proces want het maakt echt contact mogelijk en neemt de afstand  weg tussen mij en anderen. Het levert ruimte op. Ik moest moed verzamelen om zo kort na de vuurwerkbom de deuren langs te gaan met mijn collectebus maar de hartverwarmende reacties van de mensen aan de deur waren een geschenk. Toch voel je een moment later de kilte van wat er gebeurd is. Zo ga je heen en weer tussen die kilte en de warmte.

Nu tijdens de pandemie vind ik het gedicht ook daarvoor kloppend. Het is alsof er een ramp gebeurt die kilte met zich meebrengt. We kunnen elkaar van afstand groeten maar daar blijft het bij. Toch is ook juist de ellende weer verbindend. We lopen allemaal gevaar om onszelf of geliefden kwijt te raken en we zijn allemaal beperkt in onze bewegingsvrijheid. Dit is gedeelde smart die verbindt.

Schrijven terwijl het druk is in huis

De een kan zich beter afsluiten voor drukte dan de ander. Bij mij wisselt dat. Als mijn hoofd helder is kan ik dat beter dan wanneer ik watten in mijn hoofd heb. De ene onderbreking, iemand die stofzuigt, kan ik beter tegen dan een stressvolle tweenie die snel een microfoon moet installeren voor een online gesprek. Emoties kosten meer concentratie. Een oplossing zoals naar een café gaan om te schrijven kan niet, dus het is zoeken naar momenten op de dag wanneer het rustig is. ‘s ochtends heel vroeg was het rustig maar nu is het hier gewoonte dat iedereen vroeg opstaat en het rooster wordt besproken. Ik zou naar het bos kunnen gaan en tegen een boom aan leunend schrijven.

Een nieuwe situatie is wennen maar met kinderen is nieuw een telkens opnieuw voorkomende gebeurtenis. Het is telkens zoeken naar je evenwicht. Op zich een mogelijk thema voor schrijven. Iemand grapte dat er over negen maanden veel boeken over Corona te lezen zullen zijn. Ik hoop dat de thema’s verschillend zullen zijn en universeler. Je kunt het ook hebben over schaamte voor het lichaam, het bredere veranderen of menselijk contact in een niet-Corona context.

Zelfs met mijn gezin om me heen merk ik dat ik menselijk contact mis en vraag me af hoe dat werkt. Een telefonisch gesprek heeft een minder weldadig effect op me dan face to face, merk ik. Ik lees hoe hulpverleners zoekende zijn daarin. Ik smacht naar opnieuw handen schudden en een schouderklopje, mensen in de ogen kijken en langs elkaar heen lopen, misschien zelfs zoenen. Op het knopje van de trein drukken.

Prijs de Poëzie 2020, de bundel

Een bijzondere ervaring, een prijsuitreiking die afgelast is wegens een pandemie. Het voelt karig aan maar niet getreurd; ik houd een ‘ik heb wel of niet gewonnen feestje op Facebook’. Met virtuele taart en slingers. Applaus voor iedereen. Virtueel knuffelen en schouderklopjes.

Tof van Poëziecentrum Gent dat ze nu al de bundel hebben weten op te sturen. Dat zal best lastig gegaan zijn vanwege de maatregelen en de extra tijdsdruk. Plus het opsturen was onvoorzien.

Gastblog van Sigrid Lensink-Damen

Mijn bestie Odile

Schrijven doe je alleen, dat wil zeggen de woorden moet je toch echt zelf op papier zetten of in Word rammelen, maar verder kan schrijven erg sociaal zijn. Met Odile (en nog een andere schrijfvriendin) praat ik elke maandagochtend via Messenger van Facebook over allerhande schrijfzaken. Wat hebben we de afgelopen week gedaan, wat zijn onze plannen voor komende week. We lezen elkaars werk en geven feedback. Dat soort dingen. Maar ook het leven in al zijn facetten komt langs. Corona, natuurlijk, maar ook onze angsten en blokkades, pijntjes en hartverscheurend verdriet. Alles. En héél véél schrijfideeën. Het is een nooit opdrogende bron.

Odile houdt van het imperfecte leven, zegt ze. Ze stuntelt wat door het leven, al dichtend en schrijvend, schrijft ze. Dat is waar, maar niet helemaal: haar werk is goed genoeg om uitgegeven te worden, om een groter podium te krijgen. Ze kiest er alleen voor om dat niet te doen. Daar is moed voor nodig, want bijna elke schrijver van Odiles kaliber wil uitgegeven worden. Ook ik wil uitgegeven worden, maar daar zal ik nog heel veel voor moeten schrijven en (durven) insturen. Ik kom er wel. Ooit. Gelukkig hoef ik die reis niet alleen te maken, want bij elke stap staat Odile me met raad en daad terzijde. Ik bof maar met zo’n schrijfbestie.

Sigrid Lensink-Damen

http://www.damenvaria.nl

Deze blog vijf jaar

De gemiddelde blogduur is drie jaar, las ik ooit. Deze bestaat nu vijf jaar lang en bevat veel van mijn schrijfavontuur. Van een tekst schrijven bij een kunstwerk in museum De Pont waarin mijn oma een klein rolletje kreeg en de dag dat ik de tekst ging bekijken was ook de dag dat ze stierf. Van optreden in het theater op het podium met een Griekse tragedie in acht minuten. Van in de krant staan in Haarlem met een winnend kort verhaal. Van genomineerd worden voor de Baarnse Literatuurprijs en in de top 100 komen van Turing gedichtenwedstrijd.

In het begin deelde ik allerlei schrijfwedstrijden en had ik daarom veel lezers. Daarna werd mijn blog meer een plaats om mijn gedachten over schrijven te delen. Ook handig voor mezelf om terug te vinden wanneer ik wat gedaan heb. Een soort overzicht van mijn schrijfactiviteiten.

Een paar maanden terug ging ik me verdiepen in marketing maar eigenlijk past dat niet bij mij. Ik beoog geen commercieel succes maar liever community en liefhebbende reflectie over de kunst van schrijven. Ik ben ook geen commerciële blogger en pretendeer dat niet. Ik vind het jammer dat veel van mijn schrijfvrienden gedwongen zijn hun boeken te verkopen en daarom te professionaliseren. Als je daarbij je menselijke kant kunt behouden is dat erg knap.

Filosoof, psycholoog en cabaretier Tim Fransen benadrukt dat mensen niet anders dan kunnen falen en dat we het beste daarom samen kunnen lachen. Professionalisering dwingt om een perfecte imago voor jezelf te bouwen en dat wil ik niet, omdat ik liever openlijk stuntelend door het leven ga en een inkijkje daarin geef. Ik vind dat menselijker dan perfectie vertonen.

 

Omgaan met doodsangst

Een angst die een rol kan spelen bij een personage is doodsangst. Dit kan onderliggend zijn aan irrationeel gedrag en leiden tot gedrag om de angst te bezweren. In milde vorm is het hamsteren misschien een soort bezwering voor de angst voor doodgaan, die meestal sluimert onder de bevolking maar bij rampen collectief de kop op duikt en dan enge vormen aan kan nemen door dat collectieve. Omdat we niet gewend zijn om stil te staan bij onze sterfelijkheid, worden we dus soms irrationeel. We denken dan niet na en er kunnen allerlei vreemde gedragingen ontstaan.

De bezwering heeft te maken met controle willen hebben over de situatie. Er zijn maatregelen die zinnig zijn, rationeel en doordacht maar vaak wordt een irrationeel handelend personage tegenover een verstandige geplaatst met autoriteit waar niet naar geluisterd wordt.

Schrijfwedstrijd in tijden van Corona

Al je afspraken zijn afgezegd, dus wat let je om aan een schrijfwedstrijd mee te doen. Deze wedstrijd van Hebban beoogt een positievere kijk op de Corona-crisis door te focussen op de liefde, niet om nog meer negativiteit de wereld in te brengen want genoeg mensen worden er niet blij van, maar om juist het positieve te laten horen en te verspreiden. Dus pak de pen en schrijf over de liefde voor je oude oma, voor de verpleegster of wat er je maar te binnen schiet.

Een nieuwe techniek verzinnen

Gisteren heb ik op een andere manier een kort verhaal geschreven, samengesteld uit fragmenten die samen een verhaal vormen. De werkwijze veranderen levert een verrassend effect op. Ik denk dat het nog steeds mogelijk is om nieuwe manieren van verhalen vertellen te verzinnen. Dit kun je ook toepassen op langer werk, door een scène eens heel anders te schrijven. Een ander voorbeeld is bijvoorbeeld een verbod, zoals een verbod op de letter a. Op een envelop schrijven.

Omgaan met verlies

Eindelijk kan ik lachen wanneer ik verlies. Gisteren werd mijn column bij Metro niet uitgekozen als de beste. Meedoen aan veel schrijfwedstrijden werkt om tegen afwijzing en verlies te kunnen. Wel jammer dat de spanning minder geworden is, de heerlijke verwachting die je vooraf hebt dat je misschien zult winnen is afgevlakt. In de plaats daarvoor is er meer interesse naar de verhalen van anderen, ook de niet winnende.

Julia Cameron vond dat je beter geen shadow artist kunt zijn maar uit de schaduw moet gaan en voor je werk gaan. Ik merk dat ik het shadow artist zijn juist erg fijn vind: anderen helpen beter te schrijven, menselijk contact, de passie voor het werk van anderen naast dat van jezelf, praten over schrijven, mijn werk bespreken met anderen op kleine schaal. Steeds minder voel ik de drang om te publiceren, om weer op een podium te staan. Steeds meer geniet ik van jury zijn en mijn kennis overdragen en niet meer zo bezig te zijn met de beste zijn.

Het winnen was mijn kruid waardoor ik moeilijke dingen in mijn privésfeer kon dragen. Dat is nu niet meer nodig. Ik heb eindelijk kunnen rouwen. Ook voor dat verlies is het goed dat ik vaak verloor en af en toe won. Dus een bijkomstigheid van meedoen aan wedstrijden is dat je emotioneel klappen kunt verdragen, dat je snel wisselende emoties beter kunt doorstaan.