Dialoog

Bij een ander zie ik snel wat er beter kan aan een dialoog en of hij werkt, bij mezelf hecht ik aan de woorden van mijn personages en kan ik er met moeite afstand van nemen. Hebben jullie dat ook?

Er gebeurt in een dialoog van alles tegelijk als het goed is: de karakters worden zonder tussenkomst van de schrijver gepresenteerd, het conflict wordt op scherp gezet, het plot komt tot leven, er is emotie en denken, er moeten keuzes gemaakt worden, er staat iets op het spel. Vaak ontbreekt er iets of is er iets te veel: te veel uitleg, te veel informatie, te weinig karakter tonen, te weinig spel.

Een dialoog is een spel tussen twee mensen. Geef ieder personage vooral iets dat ze in het gesprek willen winnen en iets waar ze bang voor zijn. Nu nog naar mijn eigen advies luisteren. 🙂

Slice-of-life vignette

Volgens writer’s relief zijn slice-of-life vignettes in Amerika gezocht door redacties van literaire tijdschriften. Ik kom ze hier weleens tegen als winnaar van schrijfwedstrijden. Nieuwsgierig als ik ben wilde ik er meer over weten en las wat ermee bedoeld wordt. Het kunnen plotloze, verwikkelingsloze verhalen zijn die zelfs over dieren of planten kunnen gaan. Belangrijk is dat het de lezer beweegt, niet zozeer dat het personage een ontwikkeling hoeft mee te maken.

Nu twijfel ik of mijn kort verhaal voor Editio over een kastanjeboom voldoet aan het genre slice-of-life vignette. Je kunt het wel zo lezen, denk ik, al is het misschien meer een monoloog. Wat vinden jullie? (na het lezen van de omschrijving op die Amerikaanse site wellicht)

Drie openingen voor een verhaal

Voor de cursus van Editio Fictie 3 heb ik drie verhaalopeningen geschreven en deze leg ik voor aan proeflezers om te leren hoe de verschillende teksten op ze overkomen. Het gaat mij om de inhoud en de werking van een begin. Bovendien vind ik de uitwisseling over een tekst leerzaam en plezierige interactie. Werken met proeflezers is een manier van leven. Ik beleef ook plezier aan het chatten over de verhalen van anderen, vind dat leerzaam en telkens anders.
De eerste verhaalopening die ik koos te schrijven was een psychologische. Dat is voor mij niet vreemd omdat ik psychologie studeerde. Ook lees ik graag psychologische romans. Psychologie gaat over meer dan gevoelens van personages. Emoties zijn complexer en zijn verbonden aan betekenis. Juist die betekenislaag wordt in recent onderzoek van ons brein essentieel gevonden en verbindt verhalen met de psychologie.
De tweede verhaalopening die ik koos is de natureingang, waarbij de sfeer van de omgeving centraal staat met ruimte voor de beleving van de protagonist. Hier kan ik mijn meer poëtische kant in kwijt. Beelden die ik verbind aan de betekenislaag.
De derde verhaalopening die ik koos is de filosofische. Ik heb nagedacht welke filosoof een licht kon werpen op het verhaal en kwam op Plato. Ik vind het citeren altijd een beetje krampachtig lezen, dus ik heb hem pas in de tweede zin geïntroduceerd.
Nu heb ik drie openingen die ik alledrie in het verhaal zou willen stoppen. Een kiezen? Ze ergens in het verhaal stoppen op een natuurlijk moment? Het hangt er natuurlijk van af waarom ik het verhaal zo vertel en voor wie. Een natureingang leest vlotter dan een filosofisch begin. Een filosofisch begin spreekt een ander publiek aan.

3000 woorden geschreven

Gisteren een verhaal in wording van 3000 woorden geschreven voor mijn cursus. Af en toe komt er één idee bovendrijven. Het is de bedoeling eraan verder te schrijven en het te verbeteren. Ik kreeg een idee om het conflict te vergroten en tegelijk een emotie te verduidelijken. Hoe pas ik die scène in het geheel? Is het plot wel spannend genoeg? Klopt deze opbouw? Moet straks alles op de schop? Hoe zou ik het verhaal beter kunnen vertellen? Ik ben van plan alle bouwblokken van het verhaal te identificeren en ze te analyseren en kijken hoe ik ze sterker kan maken in relatie tot de thema’s in het verhaal. Voorlopig heb ik genoeg te doen.

Vertellen als voorbereiding

Gisteravond heb ik de opzet van het verhaal dat ik heb voorbereid met vrij associëren en tekenen van scènes verteld in de vertelclub. Het is geslaagd. Ik heb mijn verhaal opgenomen op mijn mobiel zodat ik het kan uittypen en als raamwerk gebruiken kan voor het langer te schrijven verhaal. Het spontane van vertellen en het kunnen zien van de reacties van het publiek maken het een ervaring die veel voldoening geeft.
Na twee keer ben ik al verknocht aan vertellen. Ook de verhalen van de andere leden heb ik met interesse beluisterd. Feedback geven gaat ook hier goed. Ik zie wat er goed aan is. Er zijn kleine verschillen tussen vertelkunst en schrijfkunst. Zo is even vermelden dat je de draad kwijt bent bij vertellen juist handig, terwijl je zo’n zin bij schrijven zou schrappen. Door bij vertellen zo’n zin uit te spreken blijf je ook spontaner en ben je minder bezig je perfectionisme te voeden die verlammend kan werken.
Ik zei bij voorbaat dat ik aan het verhaal aan het werken ben en dat het geen eindproduct is, waardoor ik mijn perfectionisme het nakijken gaf en mezelf toestemming verleende om fouten te maken. Maar juist daardoor durfde ik meer te vertellen en durfde ik fouten te maken.

De voorbereiding met tekeningen van scènes zorgde ervoor dat ik soepel terug kon naar beelden wanneer ik klaar was met monoloog en soepel de draad van het verhaal kon volgen. De voorbereiding met associëren op de thema’s van het verhaal die uit de scènes naar voren kwamen tijdens het voorbereiden hielp om iets uit te diepen en de tekst rijker te maken. Daardoor kregen scènes gelaagdheid ondanks dat het verteld werd. Een toehoorder merkte dan ook op dat het leek op poëzie, terwijl ik niet voorlas en spontaan koos in het moment.

Vertelclub als proeftuin

Je kunt werken met proeflezers om te peilen hoe een verhaal aankomt bij een ander dan jezelf, maar je kunt het ook in een vertelclub uitproberen, dacht ik gisteren. Vanavond is het de bedoeling dat ik een verhaal vertel en tegelijkertijd schrijf ik aan een langer verhaal. Ik dacht, waarom combineer ik dat niet. Dus ben ik gaan schrijven en is het de bedoeling dat ik vanavond mijn ontstane verhaallijn uitprobeer. Ik neem mijn telefoon mee om op te nemen wat ik vertel zodat ik het terug kan horen. De feedback zal ik noteren.
Wie weet verandert er iets aan het verhaal wanneer ik het spontaan vertel, hoor ik waar het niet klopt, waar het beter kan. In ieder geval wil ik eerst nog duidelijk hebben waar ik naartoe ga met de gedachteontwikkeling. Nu heb ik een overdaad aan thema’s. Daarom ga ik eerst per thema kijken wat de beweging is.

Cadeautjes voor schrijvers

Wat te vragen aan de Sint of voor een ander feest dat je in de winter viert? Je kunt gaan voor een mooie pen maar ook voor 333 dingen om over te schrijven – gewoon een heerlijk boek om wel schrijfplezier te hebben, zonder een doel. Zoals de opdracht: schrijf een brief aan je favoriete drankje.
Een boek om het schrijfplezier terug te krijgen, door weer leuke onzin te schrijven die niemand ooit hoeft te lezen.

Nog meer cadeau-ideeën:
gekleurde kaartjes
memo’s
klein schrijfboekje
laptop (al dan niet tweedehands)
story cubes
stift
abonnement op Schrijven Magazine of Verzin
schrijfboek
een boekenbon (want schrijvers zijn kieskeurig met wat ze lezen)
een nek- en schoudermassage (al dan niet zelf te geven)

Overzicht motieven

Onder motief worden meerdere verhaalelementen verstaan, schreef ik in een eerdere post. Ik ga hier pogen de verschillende motieven tot een overzicht te maken:

1 Het structurele motief is de kleinste structurele eenheid in een tekst die in combinatie het thema van de tekst kan vormen. Het heeft een verbindende functie.

2 leitmotiv is het motief binnen één werk

3 statisch motief – sfeerschepping of karaktertekening in een situatie

4 dynamisch motief – verhaal- of intrigemotieven van gebeurtenissen, van de geschiedenis

5 grondmotief is gelijk aan het sluitmotief of hemmotief

6 motiefbegrip in literair-historische zin, in één aantal literaire werken

7 muzikale patronen

Motieven kenmerken zich door herhaling, gelijkvormigheid en opvallendheid, zoals repetitio en krijgen betekenis door lezersverwachtingen of socioculturele context waarin ze voorkomen.

 

Porte-manteauwoord

Om af te kicken van Turing vraag ik op Facebook en hier om porte-manteauwoorden. Dat zijn woorden die uit twee woorden zijn samengesteld, versmelt tot een nieuw woord zoals vlog, van video en blog, smog, van smoke en fog en vurger van vegan en burger. Ik introduceer hierbij het woord me-book, samengesteld uit me en e-book. Verder lezen over porte-manteauwoorden kun je op dbnl.

Leitmotiv en leidmotief

Leitmotiv komt voort uit de muziek en wordt vaak herhaald al dan niet in dezelfde vorm in een verhaal zoals bij repetitio – eenzelfde stuk zin dat herhaald wordt alsof het een riedeltje is. Er is verschil tussen leitmotiv en leidmotief, lees ik op dbnl, de site en vraagbaak van de Nederlandse letteren. Omdat ik laatst bij een vertelworkshop het woord leidmotief hoorde in een betekenis die mij niet bekend was, voelde ik de behoefte dit verder uit te pluizen. Zo kwam ik terecht op een pagina voor docenten waar het versimpeld uitgelegd wordt en daarna op dbnl. Dbnl legt het preciezer uit, maar blijkbaar hanteren verschillende mensen verschillende uitleg wat ze eronder verstaan. Zelf dacht ik dat een leitmotiv indien het een symbool is, in meerdere gedaanten kan voorkomen – liever wel zelfs – terwijl leidmotief op de site voor docenten een terugkerend voorwerp in een verhaal is. In ieder geval iets dat concreet is. Ook had ik in het hoofd een verband gelegd met een abstract motief of het thema, voor mij verduidelijkt een motief een thema hoewel ik me ook zou kunnen voorstellen dat het het thema contrasteert, tegenspel geeft, doet begrijpen, uitlegt, context geeft…